BUHASDER Yazarın Tüm Yazıları
BRUSELLOZ (Peynir hastalığı veya Yavru atma hastalığı)
Bruselloz hastalığı halk arasında peynir hastalığı veya yavru atma hastalığı olarak bilinir. Özellikle sığır, koyun, keçi ve domuz gibi çiftlik hayvanlarından insanlara bulaÅŸan bir hastalıktır.
Bruselloz Nedir?
Brusella cinsi bakterilerin neden olduğu malta humması ve akdeniz humması olarak bilinen, dalgalı ateş, terleme, halsizlik ve ağrı belirtilerine neden olan kronikleşebilen bir hastalıktır.
Brusella Nasıl Bulaşır?
Brusella cinsi bakteriler hayvanlar arasında yayılarak ve hayvanlardan insanlara geçerek hastalık oluÅŸturur.
Hayvanlarda BulaÅŸ
-Sığır, koyun, keçi, domuz, koç gibi hayvanlarda özellikle testis, meme, uterus gibi genital organlara yerleÅŸir.
-Bu hayvanlarda yavru atma, kısırlık, ateşle seyreden kronik ve bulaşıcı bir hastalığa neden olur.
-Enfekte hayvanların genital akıntıları, sütleri, atık yavruları, etene (plesantaları) ve zarları ile çevre, meralar, gıdalar ve sular kontamine olur.
-GüneÅŸ ışığını az alan kontamine toprakta, hayvan dokularında, süt veya uterus akıntıları içinde bakteri uzun süre canlılığını korur.
-Enfeksiyon, hayvanlara sindirim sistemi yoluyla, göz teması ile, ya da cinsel yolla bulaşır.
Ä°nsanlarda BulaÅŸ
1-Gıdalar ile bulaş
-Kaynatılmadan hazırlanan süt ve sütlerden hazırlanan, tereyağı, krema, dondurma, taze peynir, gibi süt ürünlerinin tüketilmesi ile bulaÅŸ olabilir.
Özellikle koyun veya keçi sütlerinden hazırlanan yumuÅŸak peynirlerde, peynirin soÄŸuk koÅŸullarda saklanılması durumunda bakteri canlılığını 6 ay kadar korur (6 aydan önce tüketilmemelidir).
Fermentasyon ile hazırlanan katı peynir, yoÄŸurt ve ekÅŸitilmiÅŸ sütte enfeksiyonun bulaÅŸma riski daha azdır. Brusella bakterisi asit ortamda özellikle pH<3.5’ te canlılığını çok hızlı kaybeder.
Brusella bakterisinin;
- TereyaÄŸda 142 gün,
- Dondurmada 30 gün,
- Tuzlanmış domuz etinde 3 hafta,
- %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün,
- %17 tuz içeren salamura peynirde 1 ay canlı kaldığı bildirilmektedir.
-Et ve et ürünleri ile bulaÅŸ riski daha azdır. Hasta hayvanlardan elde edilen kırmızı ette bakteri konsantrasyonu az olmasına raÄŸmen, karaciÄŸer, dalak, böbrek, meme ve testislerde bakteri konsantrasyonu yüksektir. Et ürünlerinin hiçbiri çiÄŸ tüketilmemelidir.
2-Kontamine çevreden bulaÅŸ
- YerleÅŸim birimlerinde yaÅŸayan hayvanların, özellikle atık yavruları, plasenta atıkları ve diÄŸer hayvan çıkartıları ile yakın çevre kontamine olur.
-Kontamine alanlarda oluşan tozun inhalasyonu, kurumuş ve toz haline gelmiş hayvan dışkılarının kontaminasyonu ile teorik olarak inhalasyon brusellozu oluşabilir.
- Kontamine çevre ile doÄŸrudan temas ile de enfeksiyon bulaÅŸabilir.
- Su kaynakları ve çevre, yavru atık materyalleri ile kontamine olur. YaÄŸmur suları ile de bu kontaminasyon çevreye yayılır.
Sonuç olarak Brusella türleri toz, hayvan gübresi, su, sulak alan, atık yavru, toprak, et ve süt ürünlerinde uzun süre canlılığını korur.
3-Ä°nsandan insana bulaÅŸ
-Çok seyrek cinsel iliÅŸki ile bulaÅŸ olabileceÄŸi belirtilmektedir.
-Kan bağışı veya organ bağışı ile Brusella enfeksiyonu bulaşma riski vardır.
4-Mesleki bulaÅŸ nedeni ile belirlenen riskli meslekler;
-Sığır besicileri ve süt hayvancılığı yapan çiftliklerde çalışanlar
-Hayvan bakıcıları
-Aile hayvancılığı yapanlar
-Çobanlar
-Avcılar
-Sütçüler
-Veterinerler
-Mezbaha iÅŸçileri
-Et paketleme iÅŸinde çalışanlar
-Süt ürünleri iÅŸletmelerinde çalışanlar
-Deri ve yün iÅŸlerinde uÄŸraÅŸanlar
-Fötal buzağı serumu toplayanlar
-Laboratuvar çalışanları
Brusella Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Brusella bakterisinin kuluçka süresi 2-6 hafta arasında deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Hastalık hafif belirtiler vererek baÅŸlar. AteÅŸ yavaÅŸ yavaÅŸ yükselerek 10 gün içinde 39-40 dereceye ulaÅŸabilir. Bir veya iki hafta ateÅŸ bu düzeyde kalıp kendiliÄŸinden düÅŸebilir. AteÅŸsiz bir dönem sonrası tekrar ateÅŸ yükselmeye baÅŸlar. AteÅŸ düÅŸerken görülen yoÄŸun terleme Brusella hastalığının en tipik özelliÄŸidir. AteÅŸ dışındaki baÅŸlıca belirtileri yorgunluk, kas, kemik ve eklem aÄŸrılarıdır. Hastalığın belirtileri, hastalık etkeni mikropların vücutta yerleÅŸtiÄŸi yere (erbezleri, karaciÄŸer, sinir sistemi, akciÄŸerler) göre deÄŸiÅŸir. Bruselloz olguları yüksek ateÅŸ, titreme ve bilinç bulanıklığı belirtileriyle birden baÅŸlayabildiÄŸi gibi gözden kaçabilecek ölçüde hafif seyredebilmektedir.
Brusella Hastalığının Tanısı Nasıl Konulabilir?
Meslek olarak hayvanlarla uÄŸraÅŸmak, dalgalı ateÅŸ, hastalığın sinsi baÅŸlaması ve terleme bruselloz olasılığını düÅŸündürür. Bu olasılık kan kültüründe mikrobik etkenin üretilmesi ve serumda özgün antikor aranması (Wright testi) ile kesinlik kazanır.
Brusella Hastalığının Tedavisi Nasıldır?
Bruselloz tedavisi için antibiyotikler kullanılır.
Korunma
- Hayvancılıkla uÄŸraÅŸanların temizlik ve hijyen kurallarına uygun davranmaları korunmada en önemli basamaktır.
-Hayvanlar ile temas etmeden önce su geçirmeyen eldiven, yüz koruyucu maske, göz koruyucu gözlük, su geçirmeyen önlük ve solunum maskesi kullanılmalıdır.
-Hayvanlar ile temastan sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.
-Vücudun herhangi bir yerine hayvanlara ait bir maddenin bulaşı gerçekleÅŸir ise göz dahil o bölge bol su ile yıkanmalıdır.
-Hayvanların yaşadığı ahırlar temiz tutulmalıdır.
-Kontamine hayvan atıkları çevre dezenfeksiyonu usulüne uygun olarak yapılmalıdır. Çiftliklerde sanitasyon koÅŸullarının standartlara uygunluÄŸu saÄŸlanmalı ve kontrol edilmelidir.
-Gıda kaynaklı bulaşın önlenmesi için salamura peynirler en az 3 ay, yumuÅŸak peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra tüketilmelidir.
- Süt ve süt ürünleri pastorize edilmeli veya kaynatılmalıdır. Pastörize edilemiyorsa süt en az 80-85 derecenin üstünde birkaç dakika ısıtılmalı veya kaynatılmalıdır.
-Kaynatma, karıştırılarak yapılmalıdır. Süt ürünlerinin de kaynatılmış veya pastörize edilmiÅŸ sütten yapılması saÄŸlanmalıdır.
- Et ve et ürünleri iyi piÅŸirilmeden tüketilmemelidir.
İş bittikten son eller mutlaka yıkanmalıdır İş bittikten son eller mutlaka yıkanmalıdır.