Sağlık Bakanlığı Yazarın Tüm Yazıları
Mevzuat
BULAÅžICI HASTALIKLARIN Ä°HBARI VE BÄ°LDÄ°RÄ°M SÄ°STEMÄ° YÖNERGESÄ°
I.BÖLÜM
AMAÇ, DAYANAK, TANIMLAR
II.BÖLÜM
SORUMLULUKLAR, USUL VE ESASLAR
III.BÖLÜM
YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
EK 1: Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi
EK 2: Grup B Hastalıkların Bildirim Sistemi
EK 3: Grup C Hastalıkların Bildirim Sistemi
EK 4: Grup D Hastalıkların Bildirim Sistemi
T.C.
SAÄžLIK BAKANLIÄžI
Temel Sağlık Hizmetleri
Genel MüdürlüÄŸü
Sayı : B100TSH0110001
Konu : Bulaşıcı Hastalıkların
Bildirimi Sistemi Yönergesi 24.02.2004 / 1534
BAKANLIK MAKAMINA
Ülkemizde, saÄŸlık ile ilgili temel veri kaynaklarından en önemlilerinden biri bulaşıcı hastalıkların ihbarı ve bildirimi ile elde edilen bilgilerdir. Bu bilgilerin en güvenilir ve saÄŸlıklı ÅŸekilde elde edilmesi, mevcut dünya düzeni içinde bulaşıcı hastalıklar nedeniyle ülkelerin yaptırıma uÄŸradığı bir dönemde, daha da önem kazanmaktadır.
Ülkemizde bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar 39 tane olup, bu hastalıklar bütün saÄŸlık kuruluÅŸlarından toplanmakta ve nüfus tabanlı bir deÄŸerlendirme sistemi içinde incelenmektedir. Hastalık teÅŸhisleri klinik veya laboratuar destekli olarak konmakta ve bu durum hastalıkların gerçek boyutları hakkında ÅŸüpheler uyandırmaktadır.
Bu amaçla, üniversite, eÄŸitim ve araÅŸtırma hastanelerinden yaklaşık 60 kiÅŸilik bir grup ile yapılan çalışmalarda DSÖ ve A.B.D.-CDC yayınları kaynak alınarak, bulaşıcı hastalıkların ihbarı ve bildirimi sistemi gözden geçirilmiÅŸ, hastalıkların standart tanı kriterleri ülkemiz koÅŸulları göz önüne alınarak belirlenmiÅŸ, bildirimi zorunlu hastalıklar listesi son bilimsel geliÅŸmeler çerçevesinde yenilenmiÅŸ ve 4 farklı bildirim ÅŸeklinde 51 hastalığın bulunduÄŸu yeni liste hazırlanmıştır.
Hazırlanan “Bulaşıcı hastalıklar Ä°hbarı ve Bildirimi Sistemi”nin Ek 1’de bulunan Yönerge’de belirtilen hususlara uygun olarak, Ek 2’de bulunan “Sürveyans ve Standart Tanı Rehberi” doÄŸrultusunda kullanılması hususunu tensiplerinize arz ederim.
Uz. Dr. Mehmet UÄžURLU
Genel Müdür
O L U R
Prof. Dr. Recep AKDAÄž
Sağlık Bakanı
I. BÖLÜM
AMAÇ, DAYANAK, TANIMLAR
Amaç
Madde 1. Bu yönerge, Bulaşıcı Hastalıkların Ä°hbarı ve Bildirim Sisteminin yapısı, iÅŸleyiÅŸi ile ilgili usul ve esaslarını belirlemek için hazırlanmıştır.
Dayanak
Madde 2. Bu yönerge, 24.04.1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 3, 57, 64. maddelerine, 13.12.1983 tarih ve 181 sayılı “SaÄŸlık Bakanlığı’nın TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”ye, 07.05.1987 tarih ve 3359 sayılı SaÄŸlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun 3. Maddesinin (b), (f), (j) bentlerine dayanarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3. Bu yönergede adı geçen,
“Bakanlık”, SaÄŸlık Bakanlığını,
“Kurul”, Bulaşıcı Hastalıklar Ä°zleme ve DeÄŸerlendirme Kurulunu,
“Ä°hbar”, bildirimi zorunlu olan bir bulaşıcı hastalığın, herhangi bir bölgede görüldüÄŸü hususunda ilgili birimlerin haberdar edilmesini,
“Bildirim”, bildirimi zorunlu bir bulaşıcı hastalığın bir sistem içinde belirli bir zaman aralığında ilgili yerlere istatistiksel ve epidemiyolojik amaçlı bildirilmesini ifade etmektedir.
II. BÖLÜM
SORUMLULUKLAR, USUL VE ESASLAR
Sorumluluklar
Madde 4. Bulaşıcı hastalıkların ihbarı ve bildirimi hususunda gerekli düzenlemeleri yapmaktan sorumlu kurum, SaÄŸlık Bakanlığı Temel SaÄŸlık Hizmetleri Genel MüdürlüÄŸüdür.
Madde 5. Bildirimi zorunlu olan bir bulaşıcı hastalığın ihbarı ve bildiriminden SaÄŸlık Bakanlığının belirlediÄŸi usul ve esaslar çerçevesinde saÄŸlık hizmeti veren bütün kamu kurum ve kuruluÅŸları ile gerçek kiÅŸiler ve özel kuruluÅŸlar sorumludur. Her kurum ve kuruluÅŸta bildirimlerin takibi ve yapılmasından sorumlu bir birim veya saÄŸlık personeli belirlenir. Kurum ve kuruluÅŸlar konu ile ilgili kiÅŸilerin isimlerini Ä°l SaÄŸlık Müdürlüklerine bildirir, kiÅŸilerin deÄŸiÅŸmesi durumunda Ä°l SaÄŸlık Müdürlüklerine bilgi verir.
Madde 6. Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili gerekli düzenlemelerin yapılmasında, Temel SaÄŸlık Hizmetleri Genel MüdürlüÄŸüne teknik destek saÄŸlamak amacı ile oluÅŸturulacak bir kurulun alt komisyonlarından biri, bildirim ve ihbar sistemi ile ilgili olarak çalışır.
Bu Kurul ve alt komisyonun yapısı, görevleri ve çalışma ÅŸekli Bakanlıkça hazırlanacak bir yönerge ile belirlenir
Usul ve Esaslar
Madde 7. Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar dört gruba ayrılır.
Birinci grup, “A Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar”,
Ä°kinci grup, “B Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar”,
Üçüncü grup, “C Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar”,
Dördüncü grup, “D Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar”dır.
Madde 8. Bakanlık, hastalıkların gruplandırması, standart tanı kriterleri, sürveyans gerekçeleri, sürveyans ÅŸekli ile ilgili bir kılavuzu yayınlar, ayrıca basımını yaparak dağıtır.
Madde 9. A Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıkların bildirimi nüfus tabanlı sistem ile ülke genelindeki hasta kabul eden ve tedavi düzenleyen bütün kamu kurum ve kuruluÅŸları ile gerçek kiÅŸi ve özel kuruluÅŸlardan yapılır. Hastalığın bildirimi “Form 014 – Bildirimi Zorunlu Hastalıklar FiÅŸi” ile, vakanın tespit edildiÄŸi yerden ikamet ettiÄŸi bölgedeki saÄŸlık ocağına yapılır. SaÄŸlık Ocağı, bildirimi, “Form 016 – Bildirimi Zorunlu Hastalıklar Tespit FiÅŸi”ne iÅŸler, gerekli sürveyans çalışmasını yapar ve takip eden ayın ilk haftasında “Form 017/A – Grup A Hastalıklar Bildirim Formu” ile Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne yapar.
Vakanın ikamet ettiÄŸi bölgeden sorumlu saÄŸlık ocağının bilinmemesi durumunda, bildirim Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne yapılır ve Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü formun saÄŸlık ocağına iletilmesini saÄŸlar.
Vaka saÄŸlık ocağında tespit edilmiÅŸse, Form 014 kullanılmaz ve Form 016’ya kayıt, sürveyans çalışması sonrası, takip eden ayın ilk haftasında Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne Form 017/A ile bildirim yapılır.
Bildirimin nasıl yapılacağını gösteren akış ÅŸeması Ek 1’dedir.
Madde 10. B Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıkların bildirimi, tespit edildiÄŸi her noktadan direkt olarak Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü ve Bakanlığa yapılır. Bakanlık hastalık ile ilgili olarak gerektiÄŸinde bizzat veya Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü kanalı ile inceleme yaptırır.
Bildirimin nasıl yapılacağını gösteren akış ÅŸeması Ek 2’dedir.
Madde 11. C Grubu Bildirimi Zorunlu Hastalıkların bildirimi kurum tabanlı veya sentinal olarak yapılır. Hastalığın bildirimi için seçilmiÅŸ noktalardan günlük olarak Form 014 ile Ä°lçe saÄŸlık Grup BaÅŸkanlıkları veya Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne, Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü tarafından da aylık olarak gelen bilgilerin icmali yapılarak “Form 017/C – Grup C Hastalıklar Bildirim Formu” ile takip eden ayın ilk haftası içinde SaÄŸlık Bakanlığına yapılır. Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü Form 014 ile yapılan bildirimleri filyasyon, salgın araÅŸtırma, vaka araÅŸtırması çalışmalarının baÅŸlatılması ve/veya bilgi için ilgili saÄŸlık ocağına gönderir.
Bildirimin nasıl yapılacağını gösteren akış ÅŸeması Ek 3’tedir.
Madde 12. D Grubu Bildirimi Zorunlu Hastalıkların (Enfeksiyon Etkenlerinin) bildirimi laboratuvarlardan ve sentinal olarak yapılır. Enfeksiyon etkeninin bildirimi için seçilmiÅŸ laboratuvarlar, kurum bildirim sorumlusuna günlük olarak “Grup D – Enfeksiyon Etkenleri Bildirim FiÅŸi” ile bildirir. Kurum, Grup D – Enfeksiyon Etkenleri Bildirim FiÅŸlerinin icmalini haftalık olarak yapar ve “Form 017/D – Grup D Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Formu” ile takip eden haftanın ikinci iÅŸ gününde Ä°lçe SaÄŸlık Grup BaÅŸkanlıklarına veya Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne yapar. Ä°lçe SaÄŸlık Grup BaÅŸkanlıkları gelen formları herhangi bir iÅŸlem yapmadan Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸüne gönderir. Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü, Ä°lçe SaÄŸlık Grup BaÅŸkanlıkları veya Kurumlardan gelen Form 017/D – Grup D Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Formlarının icmalini aylık olarak yapar ve “Form 017/D – Grup D Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Formu” ile takip eden ayın ilk haftası içinde SaÄŸlık Bakanlığına gönderir.
Bildirimin nasıl yapılacağını gösteren akış ÅŸeması Ek 4’dedir.
Madde 13. Bildirimi Zorunlu Hastalıkların bir kısmının tespit edildiÄŸi taktirde belirli bir süre içinde en hızlı iletiÅŸim aracı ile ihbar edilmesi gereklidir. Bu gereklilik, hastalığın toplum içinde yayılımını engellemek, sosyal sorunlara neden olmamak içindir. Bu nedenle ihbar mekanizmasını iÅŸletmeyen kiÅŸi ve kurumlar uyarılır ve gerektiÄŸi taktirde yürürlükteki mevzuatın ilgili maddelerine göre cezai müeyyide uygulanır.
Madde 14. Sorumlu olduÄŸu halde bildirim yapmayan ve bu yönerge hükümlerine uymayan, bütün kamu kurum ve kuruluÅŸları ile gerçek kiÅŸi ve özel kuruluÅŸların ilk tespitlerinde Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü tarafından uyarı yazısı yazılır ve 1 ay içinde düzenlemelerin yapılması talep edilir. Hata nevi gözetmeksizin yönerge hükümlerine aykırı davranışlara ısrarla devam eden kiÅŸi veya kurum sorumluları hakkında yürürlükteki mevzuatın ilgili maddeleri gereÄŸi, “Kamu saÄŸlığını tehlikeye düÅŸürücü davranışlardan dolayı” Cumhuriyet Savcılıklarına Ä°l SaÄŸlık Müdürlükleri tarafından suç duyurusu yapılır.
Madde 15. Milli Savunma Bakanlığına baÄŸlı saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarının aykırı davranışlarında, ilgili Garnizon Komutanlıklarına durum resmen bildirilir ve gerekli düzenlemelerin yapılması talep edilir. Tekerrürü halinde durumdan Bakanlık haberdar edilir ve bakanlıklar arası yazışma yapılarak gerekli düzenlemelerin yapılması talep edilir. Askeri kurumlar hakkında adli takibat, askeri hukuk kurallarına uygun olarak Genelkurmay BaÅŸkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılır.
III. BÖLÜM
YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
Yürürlük
Madde 16. Bu Yönerge, Bakan Onayını müteakip yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
Madde 17. Bu yönergenin hükümleri, Bakan adına Temel SaÄŸlık Hizmetleri Genel
