Sıtma

Tanım

 

Sıtma, yüksek ateÅŸ, titreme ve anemi ile karakterize, parazitik bir hastalıktır. Malarya, paludism, plasmodiasis gibi isimleri de vardır. Ä°nsanlık tarihine bakıldığında, dünya nüfusunun üçte ikisini etkileyerek en tahripkar hastalıklardan biri olmuÅŸtur. Hala endemik bölgelerde önemini korumaktadır. Ülkemizde ise Güney ve GüneydoÄŸu Anadolu bölgeleri endemiktir.

Hastalık, anofel adlı bir sivrisineÄŸin paraziti hasta kiÅŸiden bir baÅŸka kiÅŸiye taşıması yoluyla olur. Sinek ısırığı ile kana bulaÅŸan parazit karaciÄŸere giderek orada olgunlaşır ve baÅŸka bir forma dönüÅŸerek tekrar kana geçer. Buradan da kırmızı kan hücrelerine geçerler ve orada çoÄŸalırlar. 48-72 saat sonra kan hücrelerini patlatarak yeni kan hücrelerine geçerler. Ä°lk belirtiler parazit alındıktan 10 gün ila 4 hafta sonra açığa çıkar. Sonrasında da 48-72 saatte bir belirtiler tekrarlanır.

Sıtma gebe anneden bebeÄŸine ya da kan transfüzyonu yoluyla da geçebilmektedir.

Belirtiler

• AteÅŸ
• Terleme ve titreme
• BaÅŸaÄŸrısı
• Bulantı ve kusma
• Kas aÄŸrıları
• Kansızlık
• Sarılık
• Nadiren nöbet ya da koma

Tanı

Fizik muayenede büyümüÅŸ dalak ve karaciÄŸer saptanır. Parmaktan alınan bir damla kanın boyanmasıyla tanı konulur.

Tedavi

Ä°laç tedavisi düzenlenir. Sıtmanın sıklıkla görüldüÄŸü bölgelere seyaha ederken hastalığı kapmamamak için kullanmanız gereken ilaç için de en az iki hafta önce doktorunuza danışınız.

Hastalığın seyri

Sıtmanın bazı türleri oldukça ağır enfeksiyonlara neden olmaktadır; bunlar ülkemizde oldukça nadir görülürler. Tedaviye yanıt genellikle oldukça iyidir. Hastalığın seyri sırasında oluÅŸabilecek bozukluklar ÅŸunlardır:

• KaraciÄŸer ve böbrek yetmezliÄŸi
• Anemi
• Menenjit
• Dalak yırtılması ve buna baÄŸlı ciddi kan kaybı

Korunma

Sıtmanın sık görüldüÄŸü ülkelere seyahatlerde iki hafta öncesinden baÅŸlayıp, ayrıldıktan sonra da 4 hafta daha devam edecek ÅŸekilde ilaç tedavisi alınmalıdır. Bu bölgelerde kol ve bacaklar örtülmeli, pencerelerde sineklikler olmalı, sinekkovarlar kullanılmalıdır.

  Stma_Vaka_Ynetim_Rehberi_2019.pdf dosyasını indirmek için tıklayın!