BRUSELLOZ

BRUSELLOZ (Peynir hastalığı veya Yavru atma hastalığı)

Bruselloz hastalığı halk arasında peynir hastalığı veya yavru atma hastalığı olarak bilinir. Özellikle sığır, koyun, keçi ve domuz gibi çiftlik hayvanlarından insanlara bulaşan bir hastalıktır.

 

                                                

 

Bruselloz Nedir?

Brusella cinsi bakterilerin neden olduğu malta humması ve akdeniz humması olarak bilinen, dalgalı ateş, terleme, halsizlik ve ağrı belirtilerine neden olan kronikleşebilen bir hastalıktır.

 

Brusella Nasıl Bulaşır?

Brusella cinsi bakteriler hayvanlar arasında yayılarak ve hayvanlardan insanlara geçerek hastalık oluşturur.

 

 

Hayvanlarda Bulaş

-Sığır, koyun, keçi, domuz, koç gibi hayvanlarda özellikle testis, meme, uterus gibi genital organlara yerleşir.

-Bu hayvanlarda yavru atma, kısırlık, ateşle seyreden kronik ve bulaşıcı bir hastalığa neden olur.

-Enfekte hayvanların genital akıntıları, sütleri, atık yavruları, etene (plesantaları)  ve zarları ile çevre, meralar, gıdalar ve sular kontamine olur.

-Güneş ışığını az alan kontamine toprakta, hayvan dokularında, süt veya uterus akıntıları içinde bakteri uzun süre canlılığını korur.

-Enfeksiyon, hayvanlara sindirim sistemi yoluyla, göz teması ile, ya da cinsel yolla bulaşır.

 

İnsanlarda Bulaş

1-Gıdalar ile bulaş

-Kaynatılmadan hazırlanan süt ve sütlerden hazırlanan, tereyağı, krema, dondurma, taze peynir, gibi süt  ürünlerinin tüketilmesi ile bulaş olabilir.

 

 

Özellikle koyun veya keçi sütlerinden hazırlanan yumuşak peynirlerde, peynirin soğuk koşullarda saklanılması durumunda bakteri canlılığını 6 ay kadar korur (6 aydan önce tüketilmemelidir).

Fermentasyon ile hazırlanan katı peynir, yoğurt ve ekşitilmiş sütte enfeksiyonun bulaşma riski daha azdır. Brusella bakterisi asit ortamda özellikle  pH<3.5’ te canlılığını çok hızlı kaybeder.

           Brusella bakterisinin;

• Tereyağda 142 gün,
• Dondurmada 30 gün,
• Tuzlanmış domuz etinde 3 hafta,
• %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün,
• %17 tuz içeren salamura peynirde 1 ay canlı kaldığı bildirilmektedir.

-Et ve et ürünleri ile bulaş riski daha azdır. Hasta hayvanlardan elde edilen kırmızı ette bakteri konsantrasyonu az olmasına rağmen, karaciğer, dalak, böbrek, meme ve testislerde bakteri konsantrasyonu yüksektir. Et ürünlerinin hiçbiri çiğ tüketilmemelidir.

 

2-Kontamine çevreden bulaş

- Yerleşim birimlerinde yaşayan hayvanların, özellikle atık yavruları, plasenta atıkları ve diğer   hayvan çıkartıları ile yakın çevre kontamine olur.

-Kontamine alanlarda oluşan tozun inhalasyonu, kurumuş ve toz haline gelmiş hayvan dışkılarının kontaminasyonu ile teorik olarak inhalasyon brusellozu oluşabilir.

- Kontamine çevre ile doğrudan temas ile de enfeksiyon bulaşabilir.

- Su kaynakları ve çevre, yavru atık materyalleri ile kontamine olur. Yağmur suları ile de bu kontaminasyon çevreye yayılır.

            Sonuç olarak Brusella türleri toz, hayvan gübresi, su, sulak alan, atık yavru, toprak, et ve süt ürünlerinde uzun süre canlılığını korur.

3-İnsandan insana bulaş

-Çok seyrek cinsel ilişki ile bulaş olabileceği belirtilmektedir.

-Kan bağışı veya organ bağışı ile Brusella    enfeksiyonu bulaşma riski vardır.

4-Mesleki bulaş nedeni ile belirlenen riskli   meslekler;

-Sığır besicileri ve süt hayvancılığı yapan çiftliklerde çalışanlar

-Hayvan bakıcıları

-Aile hayvancılığı yapanlar

-Çobanlar

-Avcılar

-Sütçüler

-Veterinerler

-Mezbaha işçileri

-Et paketleme işinde çalışanlar

-Süt ürünleri işletmelerinde çalışanlar

-Deri ve yün işlerinde uğraşanlar

-Fötal buzağı serumu toplayanlar

-Laboratuvar çalışanları

 

Brusella Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Brusella bakterisinin kuluçka süresi   2-6 hafta arasında değişkenlik gösterir. Hastalık hafif belirtiler vererek başlar. Ateş yavaş yavaş yükselerek 10 gün içinde 39-40 dereceye ulaşabilir. Bir veya iki hafta ateş bu düzeyde kalıp kendiliğinden düşebilir. Ateşsiz bir dönem sonrası tekrar ateş yükselmeye başlar. Ateş düşerken görülen yoğun terleme Brusella hastalığının en tipik özelliğidir. Ateş dışındaki başlıca belirtileri yorgunluk, kas, kemik ve eklem ağrılarıdır. Hastalığın belirtileri, hastalık etkeni mikropların vücutta yerleştiği yere (erbezleri, karaciğer, sinir sistemi, akciğerler) göre değişir. Bruselloz olguları yüksek ateş, titreme ve bilinç bulanıklığı belirtileriyle birden başlayabildiği gibi gözden kaçabilecek ölçüde hafif seyredebilmektedir.

 

Brusella Hastalığının Tanısı Nasıl Konulabilir?

Meslek olarak hayvanlarla uğraşmak, dalgalı ateş, hastalığın sinsi başlaması ve terleme bruselloz olasılığını düşündürür. Bu olasılık kan kültüründe mikrobik etkenin üretilmesi ve serumda özgün antikor aranması (Wright testi) ile kesinlik kazanır.

 

Brusella Hastalığının Tedavisi Nasıldır?

Bruselloz tedavisi için antibiyotikler kullanılır.

 

Korunma

- Hayvancılıkla uğraşanların temizlik ve hijyen kurallarına uygun davranmaları korunmada en önemli basamaktır.

-Hayvanlar ile temas etmeden önce su geçirmeyen eldiven, yüz koruyucu maske, göz koruyucu gözlük, su geçirmeyen önlük  ve solunum maskesi kullanılmalıdır.

-Hayvanlar ile temastan sonra   eller mutlaka yıkanmalıdır.

-Vücudun herhangi bir yerine hayvanlara ait bir maddenin bulaşı gerçekleşir ise göz dahil o bölge bol su ile yıkanmalıdır.

-Hayvanların yaşadığı ahırlar temiz tutulmalıdır.

-Kontamine hayvan atıkları çevre dezenfeksiyonu usulüne uygun olarak yapılmalıdır. Çiftliklerde sanitasyon koşullarının standartlara uygunluğu sağlanmalı ve kontrol edilmelidir.

-Gıda kaynaklı bulaşın önlenmesi için salamura peynirler en az 3 ay, yumuşak peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra tüketilmelidir.

- Süt ve süt ürünleri pastorize edilmeli veya kaynatılmalıdır. Pastörize edilemiyorsa süt en az 80-85  derecenin üstünde birkaç dakika ısıtılmalı veya kaynatılmalıdır.

-Kaynatma, karıştırılarak yapılmalıdır. Süt ürünlerinin de kaynatılmış veya pastörize edilmiş sütten yapılması sağlanmalıdır.

- Et ve et ürünleri iyi pişirilmeden tüketilmemelidir.

İş bittikten son eller mutlaka yıkanmalıdır İş bittikten son eller mutlaka yıkanmalıdır.